Zdjęcie: Todd W. Pierson (kadr poszerzonoa za pomocą generatywnej AI)
Według artykułu opublikowanego w czasopiśmie Nature, zmiany klimatu są głównym czynnikiem powodującym spadek liczebności płazów na całym świecie.
Badanie przeprowadzone przez ponad 100 naukowców wykazało również, że salamandry są najbardziej zagrożoną grupą płazów, a nowa pojawiająca się choroba może mieć katastrofalne skutki dla salamander w Stanach Zjednoczonych i Europie.
Przeczytaj artykuł w Nature Ongoing declines for the world’s amphibians in the face of emerging threats
Prof. Philippe J.R. Kok pomagał głównie w badaniu trendów populacji, zasięgów występowania, zagrożeń itp. oraz w budowaniu podstaw naukowych, w celu informowania o zagrożeniach, i skutecznych działaniach na rzecz ochrony płazów w Tarczy Gujany, a dokładniej w Pantepui.
Zniszczenie siedlisk i choroby
Zniszczenie siedlisk i choroby są dobrze udokumentowanymi przyczynami spadku liczebności płazów - jednych z najbardziej zagrożonych zwierząt na naszej planecie - opublikowany dzisiaj 4 października 2023 r., artykuł analizujący dane z całego świata, z ostatnich dwóch dekad, wykazał, że zmiany klimatu stają się jednym z największych zagrożeń dla żab, salamander i płazów beznogich.
Raport "Trwający spadek liczebności płazów na świecie w obliczu pojawiających się zagrożeń" (Ongoing declines for the world’s amphibians in the face of emerging threats) opiera się na drugiej globalnej ocenie płazów, koordynowanej przez Amphibian Red List Authority, która jest oddziałem Grupy Specjalistów ds. Płazów Komisji ds. Przetrwania Gatunków Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody, prowadzonej i zarządzanej przez Re:wild.
W raporcie oceniono ryzyko wyginięcia ponad 8000 gatunków płazów z całego świata, w tym 2286 gatunków ocenionych po raz pierwszy. Swoje dane i wiedzę przekazało ponad 1000 ekspertów z całego świata. Wykazano, że dwa na pięć płazów jest zagrożonych wyginięciem. Dane te zostaną opublikowane na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN™.
Zdjęcie: prof. Philippe J. R. Kok
Według badania, w latach 2004-2022 kilka krytycznych zagrożeń zbliżyło ponad 300 płazów do wyginięcia. Zmiana klimatu była głównym zagrożeniem dla 39% tych gatunków. Oczekuje się, że liczba ta wzrośnie w miarę udostępniania lepszych danych i prognoz dotyczących reakcji gatunków na zmiany klimatu. Zmiany klimatu są szczególnie niepokojące dla płazów, ponieważ są one wyjątkowo wrażliwe na zmiany w ich środowisku.
Ponieważ ludzie powodują zmiany w klimacie i siedliskach, płazy stają się więźniami klimatu, niezdolnymi do poruszania się bardzo daleko, aby uciec przed spowodowanym zmianami klimatu wzrostem częstotliwości i intensywności ekstremalnych upałów, pożarów, susz i huraganów.
powiedziała Jennifer Luedtke Swandby, kierownik ds. partnerstw gatunkowych Re:wild, koordynator organu Czerwonej Księgi IUCN SSC Amphibian Specialist Group i jeden z głównych autorów badania. Dodał:
Nasze badanie pokazuje, że nie możemy nadal lekceważyć tego zagrożenia. Ochrona i przywracanie lasów ma kluczowe znaczenie nie tylko dla ochrony różnorodności biologicznej, ale także dla przeciwdziałania zmianom klimatu.
Zgodnie z dokumentem, niszczenie i degradacja siedlisk w wyniku działalności rolniczej (w tym upraw, wypasu zwierząt gospodarskich, takich jak bydło i trzoda chlewna, oraz leśnictwo), rozwoju infrastruktury i innych gałęzi przemysłu jest nadal najczęstszym zagrożeniem. Niszczenie i degradacja siedlisk dotyczy 93% wszystkich zagrożonych gatunków płazów. Rozszerzona ochrona siedlisk i korytarzy w miejscach najważniejszych dla różnorodności biologicznej będzie nadal miała kluczowe znaczenie.
Choroby wywoływane przez grzyba chytrida - który zdziesiątkował gatunki płazów w Ameryce Łacińskiej, Australii i Stanach Zjednoczonych - oraz nadmierna eksploatacja środowiska również nadal powodują spadek liczebności płazów. Niszczenie i degradacja siedlisk, choroby i nadmierna eksploatacja to zagrożenia, które nasilają się pod wpływem zmian klimatu.
W 2022 r. prof. Kok i jego współpracownicy po raz pierwszy zgłosili obecność patogenu grzybiczego Batrachochytrium dendrobatidis w Pantepui i wykazali, że nawet ograniczona infrastruktura ludzka, która umożliwia jedynie ruch pieszy, stanowi istotny czynnik ryzyka wprowadzenia choroby w odizolowanych ekosystemach.
Zdjęcie: prof. Philippe J. R. Kok
Salamandry szczególnie zgrożone wyginięciem
Badanie wykazało również, że trzy z każdych pięciu gatunków salamander są zagrożone wyginięciem, głównie w wyniku niszczenia siedlisk i zmian klimatycznych, co czyni salamandry najbardziej zagrożoną grupą płazów na świecie. Ameryka Północna jest domem dla najbardziej zróżnicowanej biologicznie społeczności salamander na świecie, w tym grupy salamander bezpłucnych występujących w Appalachach we wschodnich Stanach Zjednoczonych. Z tego powodu obrońcy przyrody obawiają się, że śmiertelna choroba salamander występująca w Azji i Europie, zwana Batrachochytrium salamandrivorans (Bsal), przedostanie się do obu Ameryk.
Bsal nie został jeszcze wykryty w Stanach Zjednoczonych, ale ponieważ ludzie i inne zwierzęta mogą wprowadzać grzyba do nowych miejsc, może być tylko kwestią czasu, zanim zobaczymy drugą globalną pandemię choroby płazów
powiedział Dede Olson, ekolog badawczy z USDA Forest Service, członek IUCN SSC Amphibian Specialist Group i współautor artykułu.
Niezwykle ważne jest, abyśmy nadal wdrażali proaktywne działania ochronne, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się Bsal w Stanach Zjednoczonych, w tym skuteczne praktyki bezpieczeństwa biologicznego dla dzikich i żyjących w niewoli płazów oraz środki szybkiego wykrywania i reagowania. Północnoamerykańska Grupa Zadaniowa ds. Bsal obejmuje wielopłaszczyznowy plan strategiczny, który obejmuje: kontynentalną sieć nadzoru i monitorowania; badania naukowe identyfikujące obszary i gatunki wysokiego ryzyka; oraz współpracę partnerską między sektorami publicznym, prywatnym i rządowym.
Artykuł Nature stanowi aktualizację przełomowego dokumentu z 2004 r., który opierał się na pierwszej globalnej ocenie płazów dla Czerwonej Księgi IUCN, która po raz pierwszy ujawniła rozwijający się kryzys płazów i ustanowiła punkt odniesienia dla monitorowania trendów i pomiaru wpływu ochrony. Według nowego badania, egzystencja prawie 41% wszystkich gatunków płazów na świecie, które zostały ocenione, jest obecnie w jakimś stopniu zagrożona - są one uważane za krytycznie zagrożone, zagrożone lub wrażliwe. W porównaniu do 26,5% ssaków, 21,4% gadów i 12,9% ptaków.
Zdjęcie: prof. Philippe J. R. Kok
Cztery gatunki płazów zostały udokumentowane jako wymarłe od 2004 r. - ropucha harlekinowa Chiriquí (Atelopus chiriquiensis) z Kostaryki, żaba dzienna o ostrym pysku (Taudactylus acutirostris) z Australii, Craugastor myllomyllon i salamandra potokowa Jalpa (Pseudoeurycea exspectata), oba z Gwatemali. Dwadzieścia siedem dodatkowych krytycznie zagrożonych gatunków jest obecnie uważanych za prawdopodobnie wymarłe, co daje łącznie ponad 160 krytycznie zagrożonych płazów, które są uważane za prawdopodobnie wymarłe. Ocena wykazała również, że 120 gatunków poprawiło swój status na Czerwonej Liście od 1980 roku. Spośród 63 gatunków, których stan uległ poprawie w bezpośrednim wyniku działań ochronnych, większość poprawiła się dzięki ochronie siedlisk i zarządzaniu nimi.
Sama historia ochrony płazów dowodzi, jak ważne są te informacje. Gdyby Czerwona Lista IUCN była aktualizowana na podobną skalę w latach siedemdziesiątych XX wieku, co obecnie, moglibyśmy prześledzić rozległą pandemię choroby płazów 20 lat przed tym, jak zdewastowała ich populacje. Nie jest jeszcze za późno - dysponujemy bogactwem informacji, mamy Plan działania na rzecz ochrony płazów, ale plany i informacje nie wystarczą. Musimy działać. Musimy działać szybko.
powiedział Adam Sweidan, przewodniczący i współzałożyciel Synchronicity Earth.
Ekolodzy wykorzystają informacje z niniejszego badania, aby pomóc w opracowaniu globalnego planu działań ochronnych, ustaleniu priorytetów działań ochronnych na poziomie globalnym, poszukiwaniu dodatkowych zasobów i wpływaniu na politykę, która może pomóc odwrócić negatywny trend dla płazów.
Płazy znikają szybciej, niż możemy je badać, ale lista powodów, dla których należy je chronić, jest długa, w tym ich rola w medycynie, zwalczaniu szkodników, ostrzeganiu nas o warunkach środowiskowych i upiększaniu planety
powiedział Kelsey Neam, koordynator ds. priorytetów i wskaźników gatunków Re:wild i jeden z głównych autorów artykułu Nature.
I chociaż nasz artykuł koncentruje się na wpływie zmian klimatycznych na płazy, niezwykle ważna jest również odwrotna sytuacja: ochrona i odbudowa płazów jest rozwiązaniem kryzysu klimatycznego ze względu na ich kluczową rolę w utrzymaniu zdrowych ekosystemów magazynujących węgiel. Jako globalna społeczność nadszedł czas, aby zainwestować w przyszłość płazów, co jest inwestycją w przyszłość naszej planety.
Sytuacja salamandry plamistej w Polsce
Jak pisze prof. Kok, salamandra plamista (Salamandra salamandra), która występuje w południowej Polsce, nie jest obecnie zagrożona, głównie dlatego, że ma duży zasięg występowania. Jednak wiele populacji zmniejsza się z powodu takich czynników, jak pojawiające się choroby (na przykład Batrachochytrium salamandrivorans, niedawno opisany pojawiający się patogen grzybowy), rozwój budownictwa mieszkaniowego i niszczenie siedlisk, wprowadzanie drapieżnych ryb (larwy salamandry rozwijają się w wodzie, a ryby żywią się nimi), rolnictwo i zanieczyszczenie agrochemikaliami itp.
Zdjęcie: prof. Philippe J. R. Kok
Zdjęcie tytułowe: Salamandra zielona Hickory Nut Gorge, gatunek z Karoliny Północnej w Stanach Zjednoczonych, jest sklasyfikowany jako krytycznie zagrożony przez Czerwoną Listę Gatunków Zagrożonych IUCN w wyniku niszczenia i degradacji siedlisk oraz skutków zmian klimatycznych. (Autor: Todd W. Pierson)
Materiał źródłowy: dr Philippe Kok (Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŁ)
Redakcja: Michał Gruda (Centrum Komunikacji i PR)
Misją Uniwersytetu Łódzkiego jest rzetelne prowadzenie badań naukowych oraz aktywne głoszenie prawdy z nich płynącej, tak by mądrze kształcić kolejne pokolenia, być użytecznym dla społeczeństwa oraz odważnie odpowiadać na wyzwania współczesnego świata. Doskonałość naukowa jest dla nas zawsze najlepszym kompasem. Nasze wartości to: odwaga, ciekawość, zaangażowanie, współpraca i szacunek.