Terenowa Stacja Przyrodnicza w Spale

Zabytki:

Kościół p.w. Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej w Spale
Powstał w 1923 roku na polecenie prezydenta Stanisława Wojciechowskiego. Autorem projektu był Kazimierz Skórewicz, wybitny architekt, współtwórca i propagator stylu narodowego. Kościół wzniesiony z drewna sosnowego o konstrukcji zrębowej z przyściennymi słupami, na podmurówce z ciosów kamiennych. Na czterospadowym dachu, pokrytym gontem, ustawiono ośmioboczną sygnaturkę. W 1933 roku leśnicy polscy ufundowali rzeźbiony ołtarz św. Huberta oraz nadbudowę ołtarza z postacią Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej. Rzeźby, które do dziś zdobią spalską świątynię wykonał artysta rzeźbiarz Ludwik Konarzewski z Istebnej. Obok kościoła na początku lat 90 XX wieku powstał ołtarz polowy AK.

Kościół p.w. św. Michała Archanioła w Inowłodzu
Świątynia z 1520 roku, późnogotycka, wzniesiona nad brzegiem Pilicy w centrum Inowłodza, być może na miejscu wcześniejszego, drewnianego kościoła. Budowla orientowana, jednonawowa, zamknięta wielobocznym prezbiterium. Należy do typu kościołów bezwieżowych. Gruntownie przebudowana w 1875 roku, w wyniku czego straciła pierwotny wystrój i cechy stylowe późnego gotyku. Obecnie wnętrze i elewacje utrzymane są w stylu neogotyckim. Na uwagę zasługuje neobarokowy ołtarz wykonany przez rzeźbiarza Urbanowskiego z obrazem Matki Boskiej Bolesnej. Z pamiątek historycznych kościoła do dzisiaj zachowały się: późnogotycka kamienna chrzcielnica z XVI wieku, gotycki relikwiarz ze szczątkami św. Idziego, drewniana suknia z obrazu Matki Boskiej Bolesnej. W ścianie północnej znajduje się gotycki portal wykonany z piaskowca w stylu gotyckim, niezmieniony od XVI wieku.

Kościół św. Idziego w Inowłodzu
Kościół wzniesiony w stylu romańskim na przełomie XI/XII wieku. Obok funkcji sakralnych, pełnił również funkcję obronną. Usytuowany na wysokim wzgórzu w czasie zagrożenia wielokrotnie dawała schronienie miejscowej ludności. Fundację kościoła przypisuje się Władysławowi Hermanowi. Według tradycji, św. Idzi miał wysłuchać jego próśb i przyczynić się swoim wstawiennictwem u Stwórcy do przyjścia na świat długo oczekiwanego przez księcia potomka. Według innego podania Judyta, żona księcia Władysława wyleczyła się z bezpłodności zażywając kąpieli w wodzie ze źródełka, które wybija u podnóża wzgórza, na którym wzniesiony został kościół. Przez wiele lat romańska budowla była jedyną świątynią w Inowłodzu. Funkcję parafii pełniła do 1520 roku, kiedy to w centrum miasteczka wybudowano drugi kościół p.w. św. Michała Archanioła. Z czasem romańska świątynia popadła w zapomnienie a jej stan systematycznie się pogarszał. Na przestrzeni wieków wielokrotnie podejmowano działania mające na celu odbudowę i rekonstrukcję. Obecny wygląd kościół w dużej mierze zawdzięcza pracom przeprowadzonym w latach 1936-1938, pod kierunkiem Wilhelma Henneberga.

Synagoga żydowska z XIX wieku
Istnieje tylko świątynia żydowska, zwana Bożnicą która dziś służy mieszkańcom gminy jako Gminna Biblioteka. Nie wiadomo dokładnie, kiedy powstała. Być może pochodzi jeszcze z lat dwudziestych ubiegłego wieku, ale równie dobrze mogła zostać wzniesiona w drugiej połowie XIX wieku. Budynek ten jest orientowany, co oznacza, że jego dłuższa oś pokrywa się z kierunkiem wschód - zachód. Synagoga składa się z kwadratowej sali dla mężczyzn i prostokątnego przedsionka, nad którym jest sala dla kobiet. Dawniej wewnątrz Bożnicy był podwieszony sufit w kształcie półokrągłego sklepienia z desek. Sufit pokrywał fresk utrzymany w stylu historyzmu z użyciem form renesansowych. Ściany pokrywały polichromie o motywach roślinnych i falowych oraz napisy (niektóre z nich zachowały się do dzisiaj).
Niegdyś przed synagogą znajdowała się rytualna łaźnia - mykwa, a obok stał dom rabina. Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali inowłodzką synagogę. W trakcie działań wojennych w styczniu 1945 roku została ona ostrzelana. We fragmencie zachowanych fresków jeszcze dziś dostrzec można ślady po kulach. Po wojnie budynek ten przejęła inowłodzką Gminna Spółdzielnia, urządzając w nim magazyn nawozów i soli, a następnie sklep i magazyn sprzętu gospodarstwa domowego. W tym okresie budynek coraz bardziej niszczał. W 1975 roku podjęto decyzję o przekazaniu obiektu dla Gminnej Biblioteki Publicznej. W 1981 roku synagoga została odbudowana z funduszów tzw. JOINTU-u Organizacji Żydów Amerykańskich. Przy okazji renowacji Bożnicy odkryto zabezpieczono piękne XIX wieczne freski, a wśród nich Adres Dziękczynny Żydów do cara. (w języku hebrajskim i rosyjskim), w którym dziękowano carowi za pomoc i opiekę. Odkryto również cenną polichromię zawierającą wersety z Tory.

Ruiny zamku Kazimiera Wielkiego w Inowłodzu
Obronny zamek to jeden z blisko pięćdziesięciu murowanych warowni, zbudowanych w czasach Kazimierza Wielkiego. Budowę datuje się na okres 1356-1370. Zamek posadowiony został w dolinie Pilicy, w miejscu o naturalnych walorach obronnych, na szlaku handlowym, strzegł komory celnej i przeprawy na Pilicy. Podczas potopu szwedzkiego zamek został zdobyty i nieodwracalnie zniszczony. W latach 1973-1985 przeprowadzono badania archeologiczne, w ramach których przebadano obiekt oraz zabezpieczono budowlę w formie tzw. trwałej ruiny. Podczas prac odnaleziono ponad 38 tysięcy ruchomych zabytków w postaci szkła, ceramiki, przedmiotów metalowych, kafli i innych. W latach 2008-2012, przy wsparciu środków zewnętrznych, prowadzono prace mające na celu konserwację i utrwalenie ruin oraz częściową rekonstrukcję zamku. W wyniku realizacji projektu powstał obiekt, w którym swoją siedzibę ma Gminne Centrum Kultury w Inowłodzu z Gminną Biblioteką Publiczną oraz Informacja Turystyczna.  Budowla udostępniona jest do zwiedzania.

Atrakcje:

Bunkier w Konewce
Powstały podczas II wojny światowej dla ochrony pociągów sztabowych przywożących hitlerowskich dowódców do Naczelnego Dowództwa Wojskowego "Wschód" mieszczącego się w Spale. Jest to jeden z najdłuższych schronów kolejowych, jakie zbudowano w czasie II wojny światowej. Mógł pomieścić pociąg sztabowy liczący 12-18 wagonów. Pierwotne założenia nie zostały jednak spełnione, do bunkra nigdy nie wjechał pociąg sztabowy. Niemcy przeznaczyli schron na magazyn amunicji. Funkcja, jaką pełnił w późniejszym czasie nie zostało ostatecznie wyjaśniona a na ten temat krążą liczne legendy. Do zwiedzania udostępniony jest cały bunkier kolejowy wraz z ciekawą ekspozycją oraz bunkry techniczne. Trasa "Bunkier w Konewce" to wyjątkowe miejsce, gdzie można zapoznać się z historią i podziwiać ogrom największych w Polsce schronów dla pociągów sztabowych. Trasa ta została wyróżniona certyfikatem Najlepszy Produkt Turystyczny 2006 roku.

Dom Pamięci Walki i Męczeństwa Leśników i Drzewiarzy Polskich im. Adama Loreta w Spale
Drewniana leśniczówka wybudowana w 1983 roku w stylu zakopiańskim. Obiekt poświęcony walce i męczeństwu leśników i drzewiarzy polskich w okresie II wojny światowej. Znajdują się tu trzy izby: Izba Konspiracji Zbrojnej - poświęcona walce  partyzanckiej w lasach na terenie okupowanego kraju; Izba Pamięci - poświęcona pamięci poległych w służbie wojskowej na frontach drugiej wojny światowej; Izba Hołdu - poświęcona ofiarom egzekucji, zsyłek i masowych mordów dokonanych przez Niemców i Sowietów podczas drugiej wojny światowej. Przed budynkiem znajduje się pomnik przedstawiający postać leśnika, dłuta Władysława Władyki.

Grota Świętego Huberta
W niedalekiej odległości od centrum Spały stoi monument ułożony z głazów. Dwa z nich, z inicjałami cara Aleksandra III z datą 1894.IX.14, wskazują na przypisanie go czasom polowań carskich w lasach rezydencji spalskiej. Wskrzeszenie tradycji myśliwskiej św. Huberta zainicjował prezydent Ignacy Mościcki. W podziękowaniu leśnicy spalscy ufundowali tablice z brązu z dedykacją dla prezydenta. Od tego czasu monument przyjmuje nazwę „Grota św. Huberta". W pobliżu znajduje się głaz z inicjałami „Lord 1935 r.", który upamiętnia ulubionego psa myśliwskiego prezydenta.

Spalski Jarmark Antyków i Rękodzieła Ludowego
Jedna z atrakcji Powiatu Tomaszowskiego, która w 2007 roku została wyróżniona przez Polską Organizację Turystyczną certyfikatem za Najlepszy Produkt Turystyczny Roku. Jarmark Spalski adresowany jest przede wszystkim do kolekcjonerów i zbieraczy staroci i rzeczy zabytkowych oraz osób handlujących tego typu przedmiotami. Impreza to idealne miejsce dla wytwórców zdrowej regionalnej żywności w tym: miodów, nalewek, pieczywa, serów i przetworów owocowych.

Szlaki turystyczne:

• Szlak czerwony (partyzancki) im. Mjr Henryka Dobrzańskiego, ciągnie się od Radomska do Szydłowca (268 km). W granicach gminy jego trasa przebiega przez Spałę i prawym brzegiem Pilicy w kierunku Inowłodza. (pieszy)
• Szlak Spalskiego Parku Krajobrazowego zielony, rozpoczyna się w Tomaszowie Mazowieckim a kończy w Luboczy (57 km). Na terenie gminy przebiega przez Spałę - Królową Wolę - Liciążnę - rezerwat „Żądłowice". (pieszy)
• Szlak niebieski im. Prezydenta Prof. Ignacego Mościckiego (21,5km). Szlak bierze swój początek w centrum Spały i biegnie przez teren dawnej Puszczy Spalskiej do Skansenu Rzeki Pilicy w Tomaszowie Maz. (pieszy)
• Szlak rowerowy niebieski im. Juliana Tuwima (22 km). Swój początek bierze w Tomaszowie Maz. Na terenie gminy biegnie przez Królową Wolę, Inowłódz i kończy się w miejscowości Zakościele. (rowerowy)
• Trakt przez Puszczę Pilicką zielony (40 km). Szlak z Czerniewic do Poświętnego biegnie przez unikalne ostępy dawnej Puszczy Pilickiej, krystaliczne strumienie i stare leśniczówki. Warto odwiedzić na trasie: śródleśny staw "Szczurek", rezerwat świetlistej dąbrowy w Konewce, posąg Żubra w Spale, dolinę Giełzówki, dawną leśniczówkę w Ceteniu, jabłoniową aleję w Studziannie. (rowerowy)
• Szlak Carskich Łowów żółty (30 km). Szlak wiedzie ze Smardzewic do Rzeczycy przez miejsca związane z pobytem i polowaniami cara Aleksandra III. Na trasie szlaku warto zwiedzić: stację kolejową w Jeleniu, carski zespół rezydencjonalny w Spale, schrony z II wojny światowej w Konewce, leśniczówkę w Glinie, rezerwat "Żądłowice", zabytkową karczmę w Rzeczycy. (rowerowy)
• Łódzka Magistrala Rowerowa W-E czerwony. Jest częścią transeuropejskiej trasy rowerowej mającej w przyszłości połączyć Niemcy, Polskę i Ukrainę.
  
  Składa się z dwóch odcinków: odcinek wschód-zachód (W-E) o długości 192 km, odcinek północ-południe (N-S) o długości 200 km.
  
  Na terenie Gminy Inowłódz przebiega przez Inowłódz i Królową Wolę, które wchodzą w skład odcinka W-E. (rowerowy)
• Szlak Cudownych Obrazów czarny (35,5 km). Trasa prowadzi dawnymi szlakami pielgrzymkowymi z sanktuarium w Studziannej - Poświętnem przez Inowłódz do klasztoru O.O. Franciszkanów w Smardzewicach.
  
  Warto zwiedzić: bazylikę w Poświętnem, szaniec Hubala w Anielinie, młyn wodny we Fryszerce, klasztor w Smardzewicach. (rowerowy)
• Szlak wodny Pilicy. Piękny i urozmaicony nizinny szlak wodny. Atrakcyjność szlaku podnoszą naturalne krajobrazy, lesistość terenów nadbrzeżnych, czyste powietrze oraz dostępność brzegów zachęcająca do biwakowania. Dolina Pilicy wyróżniająca się malowniczością i różnorodnością krajobrazu, miejscami zwęża się a jej stoki stają się strome. Najciekawszy krajobrazowo fragment to przełomowy odcinek rzeki w okolicach Inowłodza.
• Łódzki Szlak Konny jest najdłuższą w Europie trasą przeznaczoną dla miłośników turystyki konnej i aktywnej, którego długość liczy 1817 km. Szlak został podzielony na dwie pętle: zewnętrzną - 49 odcinków o łącznej długości 1461 km, wewnętrzną - 12 odcinków o łącznej długości 356 km. Trasa tego szlaku umożliwia dostęp do ponad 200 ośrodków jeździeckich oraz ponad 1000 atrakcji turystycznych na terenie całego województwa łódzkiego. Dzięki temu podróż w siodle pozwala poznać bogactwo przyrodnicze, kulturalne i historyczne okolicznych terenów.
  
  W ramach szlaku na obszarze Gminy Inowłódz znajdują się ośrodki jazdy konnej w miejscowościach Królowa Wola i Zakościele, a prowadzi  przez Inowłódz, Zakościele, Królową Wolę, Spałę i Brzustów.

Terenowa Stacja Przyrodnicza w Spale dysponuje:

• dużą salą konferencyjną dla 80 słuchaczy – wyposażoną w sprzęt audiowizualny (projektor multimedialny, laptop, nagłośnienie, tablicę sucho-ścieralną, ekran projekcyjny, panel do sterowania systemem)
• salą seminaryjną dla 36 osób – laptop, projektor multimedialny, ekran projekcyjny, tablicę sucho-ścieralną.
• salą seminaryjną dla 18 osób – posiadającą komputer stacjonarny, tablicę sucho-ścieralną, ekran projekcyjny, możliwość wypożyczenia projektora.

Stacja oferuje 39 miejsc noclegowych w 19 pokojach gościnnych z łazienkami z pełnym węzłem sanitarnym, TV, małymi lodówkami w zabudowie, czajnikami, w tym:

• 7 pokoi jednoosobowych;
• 6 pokoi dwuosobowych;
• 4 pokoje trzyosobowe;
• 2 pokoje czteroosobowe.

Na parterze znajdują się 3 pracownie laboratoryjne z 16 stanowiskami do pracy. Na każdym z pięter zlokalizowane są sale rekreacyjne z aneksami kuchennymi zaopatrzonymi w naczynia, sztućce, kuchenki mikrofalowe, elektryczne, czajniki oraz zmywarki.

W budynku Stacji dostępny jest Internet. Na ogrodzonym i oświetlonym terenie Stacji znajduje się parking oraz boisko do koszykówki. Istnieje również możliwość rozpalenia małego grilla.

Rezerwacji pobytu można dokonać telefonicznie, e-mailem lub osobiście w Terenowej Stacji Przyrodniczej w Spale, ul. Wojciechowskiego 14

• telefonicznie – tel. 42 235 01 32 / 33
• elektronicznie na adres: mirona.werkowska@biol.uni.lodz.pl

Pobyty służbowe:

Studenci i doktoranci Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UŁ w ramach programowych zajęć oraz osoby prowadzące zajęcia – pracownicy Wydziału

• Bezpłatnie

Studenci  i słuchacze studiów podyplomowych UŁ, uczniowie Publicznego LO UŁ i British International School of the University of Lodz w ramach programowych zajęć, warsztatów, seminariów, konferencji oraz osoby prowadzące zajęcia – pracownicy UŁ.

• 50 zł brutto osoba / doba

Pracownicy i doktoranci UŁ w ramach pełnienia obowiązków służbowych na UŁ: prowadzenie zajęć, udział w warsztatach, seminariach, konferencjach, zjazdach, spotkaniach organizacyjnych, itp.  oraz członkowie związków zawodowych w ramach zorganizowanych pobytów grupowych.

• 50 zł brutto osoba / doba

Pracownicy, doktoranci, studenci, praktykanci, słuchacze studiów podyplomowych pozostałych uczelni wyższych, uczniowie szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych w ramach zajęć, warsztatów, zielonych szkół, pobytów służbowych itp.

• 60 zł brutto osoba / doba

Pobyty prywatne:

Cennik pokoi dla pracowników, emerytowanych pracowników, doktorantów UŁ oraz osób Im towarzyszących w trakcie wspólnego pobytu prywatnego – zgłoszonych e-mailowo przez pracownika, emerytowanego pracownika lub doktoranta UŁ:
Pokój 1 os. – 100 zł  
Pokój 2 os. – 155 zł
Pokój 3 os. – 215 zł
Pokój 4 os. – 265 zł

W przypadku oddania pokoi  2 –, 3 –, 4 – osobowych do wykorzystania przez 1 osobę dla pokoi tych obowiązuje cena w wysokości 120 zł.
O możliwości wykorzystania pokoju  2 –, 3 –, 4 – osobowego przez 1 osobę decyduje administrator obiektu na podstawie bieżącego wykorzystania pokoi  i planu rezerwacji w stacji.

Cennik pokoi dla osób spoza UŁ – pobyt prywatny:
Pokój 1 os. – 110 zł
Pokój 2 os. – 165 zł
Pokój 3 os. – 231 zł
Pokój 4 os. – 286 zł

W przypadku oddania pokoi 2 –, 3 –, 4 – osobowych do wykorzystania przez 1 osobę dla pokoi tych obowiązuje cena w wysokości 140 zł.
O możliwości wykorzystania pokoju  
2 –, 3 –, 4 – osobowego przez 1 osobę decyduje administrator obiektu na podstawie bieżącego wykorzystania pokoi  i planu rezerwacji w stacji.

Dzieci do lat 3 pod nadzorem opiekunów – bezpłatnie.

Podane ceny są cenami brutto.

Pracownicy, emerytowani pracownicy, doktoranci z UŁ i osoby Im towarzyszące oraz goście spoza UŁ w ramach  pobytu prywatnego przy min. 2 noclegach.

Opłata miejscowa – 2,50 zł / osoba / doba (zgodnie z obowiązującą uchwałą Rady Gminy Inowłódz).

Honorujemy karty dużej rodziny 10% upustem.

Cennik opłat za wynajem sal w terenowej stacji przyrodniczej Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego w Spale dla jednostek UŁ oraz szkół i jednostek naukowych.

Możliwość negocjowania cen przy pobytach grupowych. 
Jednostki Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UŁ nie ponoszą opłat za korzystanie z sal w ramach zajęć UŁ, warsztatów UŁ, seminariów UŁ i konferencji UŁ.

Cennik opłat za wynajem sal w terenowej stacji przyrodniczej Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego w Spale dla jednostek UŁ oraz szkół i jednostek naukowych.

Możliwość negocjowania cen